Jakie kroki podjąć jeśli pracodawca nie wypłacił nam wynagrodzenia?
Zazwyczaj praca na etacie daje poczucie bezpieczeństwa. Dla znacznej większości oznacza to regularny wpływ wynagrodzenia na konto. Lecz co zrobić jeżeli nasz pracodawca nie jest słowny i nie wypłaca nam pieniędzy w należytym czasie?
Jednym z najbardziej nieodzownych i podstawowych praw pracownika jest prawo do otrzymania wynagrodzenia. Obowiązkiem pracodawcy jest wypłacenie pieniędzy w określonym terminie i miejscu zawartym w regulaminie pracy lub w innych prawnych przepisach dotyczących prawa pracy.
Czym nazywamy wynagrodzenie?
Wynagrodzeniem nazywamy okresowe świadczenie majątkowe, należne pracownikowi za wykonaną przez niego prace w ramach zawartej umowy, świadczenie to jest adekwatne do jego rodzaju, ilości oraz jakości. Odnosi się ono do wszystkich składników wynagrodzenia oraz innych świadczeń związanych z wykonywaną pracą w formie pieniężnej bądź niepieniężnej. Jest to niezbywalny obowiązek pracodawcy względem pracownika, z którego pod żadnym pozorem nie może zostać zwolniony. Pracodawca powinien wypłacać w następujący sposób:
• Przynajmniej raz na miesiąc
• Forma oraz termin ustalony zostać musi w umowie o prace
• Okresowo i regularnie
Nie można zapomnieć, że świadczenie może być opłacane w następujący sposób
• z góry - wynagrodzenie jest płacone za pracę, która dopiero zostanie wykonana
• z dołu - wynagrodzenie płacone jest za pracę, która została już wykonana
Nie można zapominać, że wynagrodzenie przysługuję pracownikowi nawet za czas niezdolności do pracy. Oczywiście tylko i wyłącznie w wypadku niezdolność która jest regulowana prawnie m.in wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo choroby przypadającej w czasie ciąży, poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów.
Obowiązujące prawa przysługujące pracownikowi na umowie o prace
Według kodeksu pracy, wynagrodzenie płatne jest raz w miesiącu, nie później niż w ciągu pierwszych 10 dni następnego miesiąca kalendarzowego. Oczywistym jest fakt, że termin wypłaty powinien wynikać z wcześniejszych ustaleń z pracownikiem, lecz nie możę zostać przekroczony określony prawnie termin.
W wypadku gdy wynagrodzenie nie zostanie nam należycie wypłacone, pracownik może skorzystać z kilku sposobów dochodzenia swoich praw
• zawiadomienie Państwowej Inspekcji Pracy
• drogi sądowej
• zgłoszenia się do Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych
• rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia.
W wypadku braku terminowej wypłaty wynagrodzenia ze strony pracodawcy, pracownik ma prawo do złożenia skargi do Państwowej Inspekcji Pracy, która zobowiązana jest niezwłocznie wszcząć kontrolę u pracodawcy i w przypadku stwierdzenia bezpodstawnego zatrzymania płacy, zmusić pracodawcę do nie zwłocznej płatności. Należy dodać, że gdy postawione zarzuty zostaną potwierdzone, PIP oprócz zobowiązania pracodawcy do natychmiastowej wypłaty oraz wszystkich świadczeń przysługujących pracownikowi, może wszcząć postępowanie karne w sprawie popełnienia wykroczenia przeciwko prawom pracownika. PIP ma również prawo do ukarania nie uczciwego pracodawcy mandatem lub grzywną do 2000zł. Natomiast w wypadku gdy postępowanie przejdzie na drogę sądową, nałożona grzywna może wynosić do 30 000zł.
Pracownik któremu nie wypłacono pensji może również zgłosić się do Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. Wyżej wymieniona instytucja pełni funkcję gwarancyjną, która ma zapewnić wypłatę świadczeń przysługujących pracownikom, kiedy pracodawca nie wywiązał się z jego obowiązku. Trzeba pamiętać, że niestety ma on ograniczony zakres. Odnosi się wyłącznie do świadczeń które określane są przez ustawę o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy oraz sytuacji, gdy pracodawca zbankrutował.
Pracownik ma również prawo do dochodzenia swoich praw na drodze sądowej. Jest to rozwiązanie, które pozwala odzyskać nie tylko zapłaty zaległego wynagrodzenia wraz ze świadczeniami, ale również adekwatnych odsetek które naliczane są za okres od terminu, w jakim wynagrodzenie powinno zostać prawidłowo wypłacone. Dodatkowo pracodawca będzie zobowiązany do wypłacenia należytej kwoty nie zależnie czy ponosi winę bezpośrednio czy nie. Składający pozew może zrobić to samodzielnie lub przez pełnomocnika. Należy wspomnieć, że ważna role odgrywa tu wysokość wynagrodzenia.
• w wypadku gdy przedmiot sporu wynosi do 75 tys. zł, wówczas pozew zostaje złożony do sądu rejonowego
• jeżeli wartość przedmiotu sporu wynosi powyżej 75 tys. zł, pozew składany jest do sądu okręgowego
Następnym ważnym aspektem jest kwestia braku ponoszenia kosztów związanych z wniesieniem pozwu przez pracownika, o ile nie przekracza on 50 000zł. Jeżeli zaś wyniesie on więcej należy liczyć się z obowiązkiem opłaty w wysokości 5 procent, wartość sporu (nie mniej niż 30zł i nie więcej niż 100 000zł). Dodatkowo należy nie zapominać o fakcie iż w sprawach z zakresu prawa, tj. od apelacji, zażaleń, kasacji i skarg o stwierdzenie niezgodności z prawem prawno mocnego orzeczenie, władze pobierają od pracownika opłatę w wysokości 30zł.
Jeżeli pracownik w wyniku niewypłacenia wynagrodzenia odniósł szkodę, np został wezwany przez ban do zapłaty dodatkowych opłat, ponieważ nie wywiązał się z terminu zawartego z bankiem, ma prawo dochodzić swoich praw, a mianowicie naprawienia szkody, żądając odszkodowania. Aby sąd uznał nasze roszczenie podstawą jest wskazanie związku przyczyno skutkowego pomiędzy nieterminową wypłatą a poniesionymi negatywnymi skutkami. W wypadku gdy pomiędzy pracownikiem a pracodawcom dojdzie do sporu, sprawę tą rozstrzyga odpowiedni sąd pracy.
Pracownikowi któremu nie wypłacono terminowo wynagrodzenia przysługuję również prawo do rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia. Pracownik w takiej sytuacji ma możliwość nie tylko do rozwiązania umowy z zachowaniem okresu wypowiedzenia, lecz również bez wypowiedzenia, to jest w trybie natychmiastowym.
Jeżeli pracownik zadecyduję aby rozwiązać umowę, przysługuje mu odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W wypadku jeśli umowa jest na czas określony odszkodowanie naliczane jest w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa była zawarta, jednakże nie więcej niż za okres wypowiedzenia.
Najbardziej popularnymi powodami dlaczego pracodawcy nie wypłacają terminowo wynagrodzenia według PIP, jest dążenie do obniżenia kosztów działalności poprzez oszczędności na pracownikach, niewystarczająca znajomość przepisów Polskiego prawa pracy lub brak odpowiedniego nadzoru ze strony kadry pracowniczej nad osobami które odpowiedzialne są za planowanie oraz rozliczanie czasu pracy pracowników.
Jednakże nie ważnym jest powód jakim kierował się pracodawca. Pracownik powinien dostać pieniądze nawet w przypadku gdy zostało to spowodowane przez czynniki zewnętrze na które firma nie miała bezpośredniego wpływu.